Związek Strzelecki w Koszęcinie - w świetle artykułów gazety Polska Zachodnia

 

Związek Strzelecki był jedną z wielu organizacji jakie działały w Koszęcinie w okresie międzywojennym. 

Jak możemy przeczytać w prasie oddział koszęciński został założony w 1933 roku. Prezesem zarządu przez cały okres działalności był Paweł Pietruszka. 

Strzelcy prowadzili działalność wychowawczą, edukacyjną i kulturalną, a członkowie Związku brali udział w różnych wydarzeniach społeczno - patriotycznych w Koszęcinie i w powiecie.

Oddziały Związku Strzeleckiego działały również w innych miejscowościach obecnej gminy Koszęcin.

Rok 1933

Nr 36

Koszęcin. W ostatnich dniach odbyło się w Koszęcinie przedstawienie teatralne, połączone z zabawą taneczną, zorganizowaną przez nowo utworzony Oddział Związku Strzeleckiego przy bardzo licznym udziale społeczeństwa miejscowego i okolicy.

Rok 1934

Nr 55

Strzebiń.

Od czasu otwarcia nowej świetlicy Oddział Związku Strzeleckiego w Strzebiniu wykazuje bardzo żywą działalność. Świetlica – to ognisko pracy wychowawczej w kierunku obywatelsko – państwowym, gromadzi 3 razy tygodniowo młódź strzelecką. Miło jest również stwierdzić, że do świetlicy tej zaglądają coraz szersze rzesze społeczeństwa.

Nr 140

Wieczory świetlicowe przy ognisku w powiecie lublinieckim.

Jedną z form pracy oświatowej, która się obecnie cieszy powodzeniem na terenie powiatu lublinieckiego są tzw „Wieczory świetlicowe przy ognisku” organizowane przez inspektorat szkolny przy współpracy grona nauczycielskiego i przodowników świetlicowych przeszkolonych w bieżącym roku na 2 kursach. Celem nawiązania stosunków sąsiedzkich i towarzyskich biorą w nim udział organizacje młodzieży (Zw Strzelecki, Tow Młodych Polek, Młodzież Powstańcza) sąsiadujących miejscowości, występując z odpowiednim programem. Na program tych „wieczorów” składają się śpiewy rozpoczynające się pieśnią „Płonie ognisko i szumią knieje ...”, gawędy, które wygłasza p Hulek Piotr, instruktor oświatowy, występ zespołów muzycznych, inscenizacje pieśni, tańce regionalne, monologi humorystyczne, dialogi, itp. Do najbardziej udanych należy zaliczyć „wieczór świetlicowy” w Strzebiniu i Wierzbiu. W Strzebiniu przygotowali go pp Ostrowski, Kolczycki i Lachman, przodownik świetlicowy. Szczególnie wyróżniła się orkiestra Związku Strzeleckiego i występy wymienionych panów z monologami i dialogami W Wierzbiu przygotowała p Krzyżowska. Wypadł on szczególnie efektownie. Młodzież w pokaźnej liczbie wyruszyła z oryginalnemi lampionami, wykananemi przez nią samą, do ogniska. Tam wykonano szczególnie pięknie taniec śląski „Gołąbek” i zainscenizowano kilka pieśni.

Nr 343

Powiatowy zjazd NChZP w Lublińcu.

9 grudnia br odbył się w Lublińcu walny zjazd delegatów NChZP powiatu lublinieckiego. Po zagajeniu zjazdu przez prezesa powiatowego p Pawła Golasia – wybrano przewodniczącym zjazdu p posła Zientka. Zebrani wysłali telegramy do P Wojewody dr Michała Grażyńskiego i prezesa BBWR pułk Walerego Sławka.

Zkolei p starosta Biolik w obszernem sprawozdaniu przedstawił wykonane prace na terenie powiatu lublinieckiego i planowane prace na rok przyszły. Ze sprawozdania tego wynika, że udało się w znacznej mierze przyjść z pomocą bezrobotnym przez zatrudnienie ich przy budowie dróg i mostów. Przy tych robotach mieli również możność zarobkowania rolnicy, dokonując zwózki materiałów budowlanych. Wybudowano nową szkołę w Herbach Śląskich, a kończy się budowa szkół w Lublińcu i Koszęcinie. Wzdłuż całego powiatu przeprowadzono przewody wysokiego napięcia prądu elektrycznego tak, że gminy Sadów, Wierzbie, Strzebiń i Piasek przystępują już do korzystania z elektryfikacji powiatu. Po ukończeniu rozpoczętych dróg powiatowych będą budowane drogi gminne. W dziedzinie oddłużenia rolników i przyjścia im z pomocą w formie udzielania porad na temat prowadzenia gospodarstw rolnych trwa akcja bez przerwy. W życiu organizacyjnym i pracy społecznej stwierdza p starosta znaczne ożywienie.

W dalszym ciągu składają sprawozdania: prezes powiatowy NChZP p Golaś oraz przedstawiciele organizacji współpracujących z NChZP. W imieniu Związku Powstańców Śląskich przemawiał p Opiełka, Towarzystwo Polek p Tyranowa, Zw Rezerwistów p Augustyn, Zw Oficerów Rez p mgr Smoła, Zw Strzeleckiego p Lamel, Zw Rzemieślników p Jeziorowski, Zw Obr Kresów Zach i nauczycielstwa p inspektor Hollek.

Potem nastąpiły sprawozdania sekretarza NChZP, przewodniczącego komisji gospodarczej przy zarządzie powiatowym, skarbnika, komisji rewizyjnej i lustracyjnej.

W dyskusji nad sprawozdaniami głosu nikt nie zabierał, uchwalono jednogłośnie udzielić ustępującemu zarządowi absolutorium.

W imieniu GKW przemawiał sekretarz generalny p red Tadeusz Kopeć na temat polityki gospodarczej i zagranicznej Rządu Marszałka Piłsudskiego i programu pracy w NChZP.

O uchwalonych przez Radę naczelną zmianach w statucie referował przewodniczący zjazdu p poseł Zientek.

Następnie podano delegatom do wiadomości proponowaną zgodnie przez prezesów okręgowych listę osób, mających wejść do zarządu. Propozycję delegaci przyjęli jednogłośnie i tem samym wybrali nowy zarząd powiatowy NChZP w następującym składzie: pp dyr Cyran Emil, Skop Franciszek, Gawlik Antoni, Skop Robert, Maryniak Antoni, Musialik Karol, Ociepko Marjan, Jeziorowski, dyr Tyran. Prezesa zarządu powiatowego mianuje GKW. Do komisji rewizyjnej wybrano: pp Maronia Alojzego, Augustyna Teodora, Kowalca Karola.

W wolnych wnioskach p Mokros z Lubecka wyraża podziękowanie p staroście za starania w gospodarowaniu na terenie powiatu, p Golasiowi i p Ociepce za organizowanie pożytecznych zebrań.

P Jeziorowski twierdzi, że Rada miasta Lublińca powinna być rozwiązana, ponieważ dzisiaj obywatele Lublińca chcieliby tam innych przedstawicieli

W zakończeniu p poseł Zientek przypomina zebranym wybory samorządowe sprzed 15 laty, kiedy to lud śląski zadokumentował swoje polskie oblicze, tak i dziś należy brać udział w wyścigu pracy przy budowie Państwa Polskiego.

Nr 357

Gwiazdka strzelecka.

22-go bm oddział ZS w Koszęcinie pod przew p prezesa Pietruszki urządził gwiazdkę dla czynnych członków oddziału. Przy licznym udziale i bardzo miłym nastroju odśpiewano kilka kolend. W imieniu oddziału przemówił prezes p Pietruszka życząc „Wesołych Świąt” i „Dosiego Roku”. Następnie obdarzono członków skromnymi upominkami. W imieniu członków p Kwapis złożył p prezesowi jak i całemu Zarządowi podziękowanie za tak miłą gwiazdkę wznosząc okrzyk na cześć prezesa oraz Zarządu Oddziału.

Rok 1935

Nr 80

Uroczystości imieninowe w Koszęcinie.

18 marca rozpoczął się capstrzyk przy współudziale wszystkich polskich organizacji Po capstrzyku nastąpiło zapalenie ogniska i okolicznościowe przemówienie oraz występy związku strzeleckiego. 19 marca urządziła szkoła pod przewodnictwem kierownika Czarneckiego poranek z przedstawieniem teatralnym dla dzieci, zaś wieczorem w sali p Wieszołka akademię z występami dzieci, strzelców i chórów „Paderewski” oraz „Lutnia”.

Nr 97

Z obozu strzeleckiego w Koszęcinie.

Odbyło się w tych dniach w świetlicy Związku Strzeleckiego miesięczne zebranie Związku Strzeleckiego pod przewodnictwem prezesa p Pietruszki, na którym wygłosił obszerny referat na temat nowo uchwalonej konstytucji p kierownik szkoły Czernecki. Referat został przyjęty hucznymi oklaskami. Następnie wygłosił p Pietruszka okolicznościowe odczyty.

Nr 351

„Gwiazdka” u strzelców w Koszęcinie.

W ostatnich dniach odbyło się tu zebranie miesięczne Związku Strzeleckiego przy bardzo licznym udziale członków. Zebraniu przewodniczył prezes oddziału p Pietruszka, który też między innymi wygłosił odczyt. Uchwalono również urządzić 23 bm w świetlicy „gwiazdkę” w czasie której obdarzeni zostaną wszyscy członkowie czynnik oraz oddział „Orląt”.

Rok 1936

Nr 15

Doroczne walne zebranie Związku Strzeleckiego w Koszęcinie.

Ostatnio odbyło się walne zebranie Związku Strzeleckiego w Koszęcinie pod przewodnictwem prezesa powiatowego Komendanta Straży Granicznej Matuszewskiego. Ustępujący prezes oddziału Pietruszka złożył obszerne sprawozdanie ze swojej działalności w ostatnim roku. Po odczytaniu sprawozdań wygłosił dłuższe przemówienie prezes powiatowy p Matuszewski. Na wniosek komisji matki wybrany został ponownie jednogłośnie prezesem naczelnik gminy Pietruszka. Dalej weszli do zarządu pp: Śmigiel, Famuła, Pietrucha, Czarnecki, Czaja, Muszalik, Krus. Komendantem został p Karmański. Komisja Rewizyjna: Rzepka, Naczyński, Wolny i Manjura.

Nr 18

Ze Związku Strzeleckiego.

Związek Strzelecki oddział w Koszęcinie odbył dnia 12 bm (stycznia) walne zebranie. Wybrano nowy zarząd w osobach pp; Paweł Pietruszka – prezes, Władysław Śmigiel – zastępca, Famuła Jan – sekretarz, Pietrucha Jan – skarbnik, kierownik szkoły Czarnecki Michał – referent wychowania obywatelskiego i Karmański J – komendant.

Nr 339

Wrócili z podroży dookoła Polski.

W tych dniach wrócili do Koszęcina pp Aleksander Mazur, członek Związku Powstańców Ślaskich i Paweł Słodczyk, członek Związku Powstańców Śląskich, którzy dnia 3 maja br wyruszyli pieszo w podroż dokoła Polski. Dzielni podróżnicy wszędzie gdzie zagościli spotykali się z serdecznem przyjęciem tak ze strony władz jak i społeczeństwa. PP Mazur i Słodczyk noszą się teraz z zamiarem wydania książki, w której podzielą się wrażeniami ze swej podróży.

(prawdopodobnie błąd redakcji - Paweł Słodczyk był członkiem Związku Powstańców Śląskich, zaś Aleksander Mazur - członkiem Związku Strzeleckiego)

Rok 1937

Nr 112

Impreza Związku Strzeleckiego.

W Koszęcinie Związek Strzelecki odegrał w niedzielę (18 kwietnia) krotochwilę pt „Jak kapral Szczapa wykiwał śmierć”. Po przedstawieniu odbyła się zabawa taneczna.

Rok 1938

Nr 147

Zlot młodzieży świetlicowej powiatu lublinieckiego.

W Koszęcinie odbył się zlot młodzieży świetlicowej powiatu lublinieckiego przy udziale 800 młodzieży. Zjazd poświęcony był zagadnieniom morskim i kolonialnym, zgromadził prócz reprezentantów władz ponad 2000 publiczności. Przed szkołą uformował się pochód świetliczan z 2 orkiestrami (firmy Natronag Kalety i garbarni w Mochali), na czele którego na ozdobionych rowerach jechali strzelcy, dalej młodzież w strojach regionalnych oraz wozy – okręty. Przez wieś udano się na pięknie udekorowane boisko gdzie przed przedstawicielami władz odbyła się defilada. Zjazd otworzył inspektor Holek witając starostę dr Riessa i wielu gości, i podkreślił, że dzięki systematycznej 3 letniej pracy świetlicowej młodzież poszczycić się może pięknym dorobkiem w tej dziedzinie. Nastąpiły popisy poszczególnych zespołów: recytacje i widowisko legionowe „Z pieśnią żołnierską w bój”. Był to najlepszy punkt programu, w którym wzięło udział 150 wykonawców z kilku zespołów świetlicowych. Po pieśniach marynarskich, recytacje i inscenizacji wykonano tańce kaszubskie nagrodzone oklaskami. Zlot zakończyło przemówienie starosty dr Riessa, w którym podkreślił wysiłki instruktorów i wykonawców. Impreza ta była dla mieszkańców Koszęcina i okolicy wielkim przeżyciem i pozostawi na długo w pamięci niezatarte wrażenia.

Nr 115

Ofiara dzieci lublinieckich.

Dzieci klasy VIA szkoły powszechnej nr 1 w Lublińcu zebrały 120 zł i przesłały je do rąk Marszałka Edwarda Śmigłego – Rydza jako dar na FON. Odbywa się też obecnie wśród dzieci szkół powszechnych w Lublińcu zbiórka pod hasłem „nasza szkoła – naszemu pułkowi”.

Poniżej podajemy treść listu przesłanego do Marszałka Śmigłego – Rydza przez dzieci szkoły nr 1 w Lublińcu.

Kochany Panie Marszałku.

My, niżej podpisane, dzieci klasy VIA szkoły powszechnej nr 1 w Lublińcu na Śląsku meldujemy Ci złożenie 120 zł na Fundusz Obrony Narodowej. Kwotę tę, powstała z naszych drobnych oszczędności i z rezygnacji z zamierzonej wycieczki do Warszawy, składamy z całego serca do Twoich rąk, chcąc dać dowód, że i my, śląskie dzieci, pragniemy silnej i potężnej Armii Polskiej. Niech żyje kochana Armia Polska!

W powiecie lublinieckim złożono na FON następujące ofiary: Wydział Powiatowy w Lublińcu 2000 zł, Zarząd Powiatowy Związku Rezerwistów Lubliniec 50 zł, Związek Powstańców Ślaskich grupa Lubliniec 100 zł, Tartak parowy w Herbach Ślaskich 1000 zł, Gmina Kalety 1000 zł, Zarząd Powiatowy Związku Strzeleckiego (zebrane na walnym zjeździe) 93 zł, Kierownictwo szkoły Koszęcin (zebrane w szkole) 55 zł, Gimnazjum i Liceum w Lublińcu ofiaruje (nauczyciele i uczniowie) 1000 zł, Związek Polskich Samorządowców, Rzemieślników i Przemysłowców Lubliniec 310 zł, Zakład dla niepoprawnych przestępców Lubliniec 25 zł, Katolickie Stowarzyszenie Mężów Lubliniec 130 zł, Rodzina Urzędnicza Lubliniec 100 zł, Robotnicy Dworu Lipie 56 zł, Związek Podoficerów Rezerwy Lubliniec (od członków) 59,50 zł, Gmina Koszęcin 50 zł, Organizacje na terenie Koszęcina 145 zł, Bank Ludowy Lubliniec 100 zł, Służąca domowa Cichoń Marta 50 zł, Solidacja Mariańska uczniów Państwowego Gimnazjum 100 zł, Związek Powstańców Ślaskich Zarząd Powiatowy 1000 zł, Towarzystwo Polek Kalina 47 zł, Towarzystwo Polek Lubliniec 200 zł, Towarzystwo Polek Kalety 407 zł, Towarzystwo Polek Zielona 53 zł, Towarzystwo Polek Hadra – Mochała 69,10 zł, Towarzystwo Polek Kochcice 3,50 zł, Towarzystwo Polek Kuczów 20 zł.

Ponadto złożono ofiary w przedmiotach wartościowych: Fajgle blacharz obligacje pożyczki narodowej na 50 zł, Gmina Strzebiń obligacje pożyczki narodowej na 550 zł, Dr Bardzik Franciszek Lubliniec: 1 zegarek, 3 monety srebrne po 5 koron austriackich i 1 monetę srebrną 2 korony austriackie; Tarkowski Czesław Woźniki: 1 srebrną papierośnicę, 1 srebrną cygarniczkę, 1 srebrną spinkę mankietową; Szulman Ala i Samuel Lubliniec: 1 złota obrączka; Mokros Piotr Lubecko: 1 obligację pożyczki narodowej na 100 zł; Drzewiecki Janusz Lubliniec: 3 monety srebrne; Ogólnopolski Związek Podoficerów Rezerwy Koło Lubliniec: 329 monet srebrnych i krzyżyk srebrny, 3 różne części srebrne do zegarka; Bartoś Zuzanna wdowa Lubliniec: 8 srebrnych monet; Dubowski Julian dyrektor biura Lubliniec: 2 srebrne monety i medal srebrny; Powszechna Miejscowa Kasa Chorych Lubliniec: obligację na pożyczkę narodową na 1000 zł; Wojtas Emil Lubliniec 16 monet srebrnych; Tałaj Jan i Krynia Kochanowice: 5 srebrnych monet po 1 rublu.

I na koniec ciekawostka. Czyżby Paweł Słodczyk – piechur, członek Związku Strzeleckiego był jednym z doborowych strzelców-kłusowników? 

Rok 1937  

Nr 279

„Było nas czterech”.

Czterech braci Słodczyków słynęło na cały Koszęcin z zimnej krwi i celności strzałów. Odkrywszy w sobie ten talent postanowili zgodnie wykorzystać go nie tylko w mało atrakcyjnym sporcie strzelania do tarczy o odznaki czy serwisy w budach cyrkowych. Czterech strzelców nęciła szersza przestrzeń. Toteż idąc za głosem krwi zaszyli się w gąszczach i chaszczach i pełni myśliwskich dreszczyków przywarli w zasadzce. Gdy pierwszy rogacz zjawił się na linii strzału celna kula z flowera przebiła mu serce. Bracia Słodczykowie obyczajem łowieckim poćwiartowali mięso, a wspaniałe „wieńce” jako zasłużone trofea uchwalili przytwierdzić nad drzwiami domu. - Wyprawa ta rozgłoszona echem wystrzałów zainteresowała właściciela lasów, który daremnie głowiąc się nad rozwiązaniem kwestii wyznaczenia strzelcowi nagrody, zaprosił do pomocy policję. Najbliższa rozprawa sądowa wykaże, który z braci Słodczyków strzelał w rogacza w lasach Koszęcina. 


źródło:  Piotr Kalinowski, Wieści  z okolicy Koszęcina.  Wycinki prasowe  z gazety POLSKA ZACHODNIA  z lat 1927 - 1939

UWAGA
szukam wszelkich informacji na temat koszęcińskiego (i okolicznych) oddziałów Związku Strzeleckiego 9i Związku Powstańców Śląskich), szczególnie z 1936 roku. Wszystkich, którzy posiadają materiały - dokumenty, fotografie czy wspomnienia lub wiedzą  o takich materiałach proszę o kontakt. 
Katarzyna Mańko tel. 506 919 865 , e-mail pieszo1936@zeslaska.pl lub wkoszecinie@zeslaska.pl