środa, 31 grudnia 2014

O! cholera! Nowy rok!


Wybaczcie przekleństwa, ale taki temat :)


O cholera, nie zdążyłam opracować notatki o cholerze.
Ani o księdzu Gąsce Walterze.
Udostępnić też nie zdążyłam, chociaż już blisko byłam
o organizacji książęcej administracji
o roślinach z Koszęcina (wymienionych w opracowaniu Ewolucja i systematyka roślin z roku 1864)
o nadinspektorze hutniczym z Koszęcina i jego podręczniku metalurgii
o najstarszych wizerunkach Koszęcina
(po te dwa ostatnie odsyłam do tegorocznych Szkiców Lublinieckich)
o Andrzeju Kochcickim – mecenasie sztuki
I jeszcze kilka innych tematów, do których już mam materiały, ale nie mam na nie czasu.
Możecie ich sami szukać w Internecie (lub bibliotekach jeśli ktoś ma dostęp) albo czekać kiedy znajdę chwilę, żeby je udostępniać.
Nie wspomnę nawet o tematach, które mnie ciekawią, a nie mam do nich żadnych materiałów.
Jak chociażby Siostry Elżbietanki w Koszęcinie czy historie koszęcińskich żydów i ewangelików.


A wracając do cholery.
W różnych epokach zdarzały się epidemie chorób dziesiątkujących ludność całych kontynentów. Ospa, dżuma, tyfus przyczyniały się wyludnienia Europy, nawet o 1/3 mieszkańców.

W XIX wieku w Europie pojawiła się nieznana wcześniej choroba - cholera azjatycka, która budziła równie wielki strach jak dżuma i tak jak ona była masowym zabójcą. Przenoszenie jej zarazków następowało głównie przez wypicie zakażonej wody. Przebiegała w sposób bardzo gwałtowny i wysoki był odsetek zgonów wśród chorujących. Atakowała Europę kilka razy.


Zmarli na nią, m.in. wielki książę Konstanty, carski marszałek Iwan Dybicz, a w Prusach marszałek August Gneisenau, słynny teoretyk wojny, generał Carl von Clausewitz, a także wybitny niemiecki filozof Georg Hegel, podczas epidemii która szerzyła się w latach 1848-55 zmarł w Stambule Adam Mickiewicz. Cholera jest też oficjalnym powodem śmierci Piotra Czajkowskiego.

Najgroźniejsza epidemia cholery w Europie panowała w latach 1831-38. Na ziemie polskie dotarła za sprawą wojsk rosyjskich podczas powstania listopadowego.
Epidemie nie ominęły również ludności na terenach Górnego Śląska. W latach 1831 – 1894 wystąpiło kilka wybuchów cholery. Były obszary, w których przebiegały one dramatycznie i przyniosły wiele ofiar, a były takie, w których do zarażeń dochodziło sporadycznie.

Tematowi temu poświęcił swoją pracę doktorską „Epidemie cholery w rejencji opolskiej w latach 1831 – 1894” Marek Paweł Czapliński. Została ona wydana przez Stowarzyszenie Humanistyczne Europa, Śląsk, Świat Najmniejszy (Rybnik 2012).

To jedno z kolejnych opracowań sięgające do nieprzebranych zasobów Archiwum Książąt Hohenlohe – Ingelfingen z Koszęcina.

Książka jest rzetelnym (co bynajmniej nie oznacza, że nudnym) omówieniem zagadnienia. Warto sięgnąć po całe opracowanie.
W kolejnych rozdziałach autor wyczerpująco przedstawia tematy:
Warunki bytowe ludności Górnego Śląska w XIX wieku
Obraz kliniczny cholery i zasięg jej występowania na świecie w XIX wieku
Profilaktyka i ogólna charakterystyka przebiegu epidemii cholery w rejencji opolskiej od lat trzydziestych do końca XIX wieku
Szczegółowa analiza zachorowań na cholerę w latach 1831 – 1894 w rejencji opolskiej i jej skutki demograficzne
Odzwierciedlenie epidemii cholery w świadomości współczesnych.

Posługując się archiwaliami koszęcińskimi szczegółowo opisuje procedury jakie obowiązywały w Koszęcinie, oraz statystyki zachorowań.

„ (…) zasobne akta zespołu Archiwum Książąt Hohenlohe – Ingelfingen z Koszęcina dysponują materiałami, w których zawarte są opisy działań miejscowych władz w 1831roku, mające za zadanie niedopuszczenie do przywleczenia cholery, która występowała w Królestwie Polskim, przez osoby biorące udział w powstaniu listopadowym i uchodzące na teren rejencji opolskiej. Zorganizowano kontrole podróżnych i nocne patrole wsi. W tym celu powołano komisję sanitarną w Koszęcinie, która oprócz swoich zadań związanych z ochrona zdrowia publicznego, zorganizowała lazarety na przyjęcie ewentualnych chorych na cholerę i wystarała się o wyposażenie takich placówek. Akta tego zespołu zawierają wykazy zachorowań i zgonów na cholerę w rejencji opolskiej w latach 1831 – 1832. Udzielają nam również informacji na temat powstania w Koszęcinie komisji sanitarnej w 1837roku i zakresu jej działań (45).







I jeszcze o cmentarzach, niesłusznie zwanych cholerycznymi.