Śpiew chóralny odgrywał dużą rolę w krzewieniu kultury polskiej na Śląsku. Historia koszęcińskiej "Lutni" sięga początku XX wieku, kiedy tworzyły się tu różnego rodzaju stowarzyszenia, a wśród nich amatorskie zespoły śpiewacze.
W 1919 roku grupa miejscowych działaczy założyła w Koszęcinie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe im. św. Jacka. a w nim sekcję śpiewu, która po trzech latach otrzymała nazwę Towarzystwo Śpiewu "Lutnia". Jego założycielami byli m.in. Stefania i Kazimierz Burzyńscy, Paweł Krus i Jan Odoj.
12 stycznia 1931 roku Towarzystwo zastało przyjęte do Tarnogórskiego Okręgu Śląskich Kół Śpiewaczych. Działało zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia Śpiewaków Śląskich, miało własną pieczątkę. Liczyło wówczas 55 członków. Wykazywało dużą aktywność i znaczącą rolę w życiu kulturalnym Koszęcina.
Tyle o swoich początkach piszą członkowie chóru na swojej stronie internetowej.
Więcej o działalności i aktywności chóru z tamtego okresu dowiadujemy się z informacji prasowych publikowanych przez gazetę Polska Zachodnia.
Rok 1928
Nr 327
Przebieg Święta Niepodległości na Śląsku.
Koszęcin
W sobotę, dnia 10 listopada br urządziły wszystkie
związki oraz instytucje społeczne uroczysty capstrzyk. Zbiórka do capstrzyku
rozpoczęła się o godz 18.30 na placu przed apteką, zaś o godz 19 zapoczątkowano
wymarsz pochodu przez wioskę. Po skończonym pochodzie wrócił cały orszak przed
urząd rentowy księcia Hohenlohego, gdzie nastąpiła przemowa i rozwiązanie
pochodu. Do uczestników pochodu przemówił w gorących słowach naczelnik okręgu p
Gajda.
W niedzielę 11 listopada o godz 6 rano pobudka z
wieży kościelnej. O 8.30 do 9.30 zbiórka związków, towarzystw i społeczeństwa
na placu szkolnym w nowej szkole. O godz 9.30 wymarsz zebranych związków,
towarzystw itd. na uroczyste nabożeństwo do kościoła św Trójcy. Zaraz po
nabożeństwie odbyło się złożenie wieńców na grobach poległych powstańców z
okolicznościowym przemówieniem księdza, poczem powrócił cały orszak na plac
szkolny, gdzie nastąpiło rozwiązanie pochodu, poprzedzone pieśnią „Nie rzucim
ziemi”.
Po południu o godz 18.30 odbyła się na sali p Lesza
uroczysta akademja przy wygłoszeniu mów, odczytów, deklamacji oraz śpiewu
dzieci szkolnych, a po niej odbyła się zabawa. Do urządzania podniosłej
akademji przyłożyli swoją rękę prócz Zarządu i Rady Gminnej – ks dziekan Gąska,
nauczycielstwo, ZOKZ, Związek Powstańców Śląskich i wszyscy przywódcy związków
polskich z p Gajdą na czele.
Rok 1930
Nr
244
Nowa placówka kulturalna Związku Śląskich Kół
Śpiewaczych.
Do powiatu lublinieckiego został tego roku
przeniesiony z Pszczyny inspektor szkolny p Hollek, były długoletni prezes
okręgu pszczyńskiego Związku Śląskich Kół Śpiewaczych. P inspektor wziął się
energicznie do pracy i dnia 18 bm (września) spowodował pierwsze zebranie ludzi
chętnych i gotowych do poświęceń na polu śpiewactwa. Zebranie zaszczycili swą
obecnością pp wicestarosta dr Łukowiecki z ramienia p starosty oraz dr Bardzik.
Z ramienia Zarządu Głównego Związku przybyli pp Imiela – prezes, J Fojcik –
sekretarz i dyr Lewandowski. Do zarządu władz okręgu zostali wybrani pp:
prezesem insp Hollek, wiceprezesem wicestarosta dr Łukowiecki, sekretarzem
nauczyciel Bednarz, skarbnikiem nauczyciel Owczarek, ławnikiem dr Bardzik. Do
nowo założonego okręgu przystąpiły następujące miejscowości: Kalety, Woźniki,
Boronów, Koszęcin, Pawonków, Sadów, Lubecko, Kochanowice, Cieszowa i Olszyna.
Zebrani ustalili, że zorganizują w myśl statutu Związku Śląskich Kół
Śpiewaczych swoje zarządy miejscowe najpóźniej do końca października br. W
listopadzie zwołać ma tymczasowy zarząd okręgowy prawidłowy zjazd delegatów
okręgu. Również uchwalono, że dyrygenci istniejących kół mają natychmiast
przystąpić do pracy, tak by dnia 10 maja 1931 roku koła mogły stanąć do popisów
na pierwszym zjeździe okręgowym w Lublińcu. Nowej placówce kulturalnej „Szczęść
Boże”.
Rok 1931
Nr 127
Zjazd kół śpiewaczych w Lublińcu.
„Echo” z Lublińca zajęło pierwsze miejsce.
Lubliniec, 16.5.31
Staraniem Zarządu Okręgowego z p. inspektorem
szkolnym p. Hollkiem na czele, odbył się w Lublińcu w dniu Wniebowstąpienia
Pańskiego I Zjazd Kółek Śpiewaczych. O godz. 10.30 odbyła się w kościele
parafialnym uroczysta Msza św. na intencję zjazdu , podczas której śpiewał
bardzo udatnie miejscowy chór kościelny. Po wspólnej próbie wyszły chóry do
parku Grunwaldzkiego. Zjazd zagaił insp. p. Hollek witając śpiewaków, gości i
przedstawicieli Głównego Związku Kół Śpiewaczych z Katowic. Dziękował
nauczycielstwu za ofiarną pracę i p. staroście Biolikowi za pomoc materialną w
dostarczeniu nut, bez których trudno byłoby dopiąć tak wybitnych rezultatów.
Wyraził życzenie, aby ta pieśń polska dotarła do braci poza kordonem i krzepiła
w walce o mowę polską. Następnie chóry męskie i mieszane odśpiewały wspólnie
pieśni pod batutą dyrygenta okręgowego p. Antoniego Bednarza, nauczyciela z
Lublińca. Odśpiewały chóry męskie „Hasło” – Griega i „Gaude Mater Polonia” –
Borczyckiego. Chóry mieszane: „Hej Polska nie zginęła” – Świerczyńsiego –
Heintzego i „O ziemio” – Maszyńskiego. Następnie odbyły się popisy 15-stu
chórów, z tych 2 z Lublińca, reszta z okolicznych wiosek. Poza konkursem wzięły
gościnny udział chór męski OO. Oblatów i chór kościelny im. św. Cecylii w
Lublińcu. Sąd konkursowy składał się z pp. aptekarza Lewandowskiego z Katowic,
prof. Wójcikowicza z Tarn. Gór i por. Grzewińskiego z Lublińca. Uzyskali I
miejsce chór „Echo” z Lublińca (dyrygent p. Bednarz) 26 pkt, II miejsce chór
mieszany z Lubecka (dyrygent p. kier. szkoły Walczak) 21 pkt, III miejsce chór
pracowników Zakładu dla umysłowo chorych (dyrygent p. Wieczorek) 19 pkt. Dalsze
miejsca uzyskali Lubsza 14 2/3 pkt, Sadów 14 pkt, Woźniki 13 2/3 pkt,
Boronów 13 pkt, Kalety 12 ½ pkt, Koszęcin 11 ½ pkt, Lisów 10 ½ pkt, Babienica
10 pkt, Olszyna 9 ½ pkt, Kamieńskie Młyny 9 ½ pkt, Pawonków 9 pkt, Kochanowice
8 ½ pkt. O wynikach jury sędziowskiej powiadomił zebranych prezes Związku Kół
Śpiewaczych z Katowic p. Stoiński wyrażając przy tej sposobności uznanie dla
śpiewaków, którzy w tak krótkim czasie doszli do tak wybitnych rezultatów oraz
życzył wszystkim dalszej owocnej pracy. Po okrzyku na cześć Rzplitej ogół
zaintonował „Jeszcze Polska”. Po godzinnej ogólnej zabawie w parku zjazd został
zamknięty.
Wieczorem odbyła się w Hotelu Śląskim ogólna zabawa
taneczna, na której bawili się śpiewacy ochoczo. Nadmienić należy, że zjazd był
bardzo dobrze zorganizowany. Miasto przybrało świąteczną szatę, do czego się w
wielkiej mierze przyczyniła nauczycielka p. Konasiewiczówna. Impreza ściągnęła
na popisy przeszło 2000 publiczności, która hucznemi oklaskami wyrażała
uznanie. W atrakcjach przygrywała orkiestra wojskowa 74 pp z Lublińca.
Nr
122
Święto Narodowe w Koszęcinie.
W niedzielę, 24 bm (kwietnia) odbyło się w
Koszęcinie zebranie prezesów i delegatów wszystkich miejscowych związków i
towarzystw jak też i urzędów. Cel zebrania był omówienie i ustalenie
szczegółowego programu obchodu 3 Maja. Zebraniu przewodniczył prezes TCL p
Sobota Karol. Uchwalono jednogłośnie i w tym roku święto 3 Maja jak
najuroczyściej obchodzić. W dniu 2 maja odbędzie się o godz 19.30 capstrzyk. W
nocy biwak na pamiątkę wybuchu trzeciego powstania śląskiego. Dnia 3 Maja o
godz 9.30 pochód przez wieś do kościoła św Trójcy, następnie uroczyste złożenie
wieńców na grobach poległych powstańców, a potem solenne nabożeństwo. Podczas
nabożeństwa śpiewa miejscowy chór męski „Paderewski” pod batutą p Bogruli. Po
nabożeństwie uroczysty poranek z odpowiedniem przemówieniem. O godzinie 19.30
uroczysta wieczornica z przedstawieniem teatralnym, deklamacjami i występem
Towarzystwa śpiewu „Lutnia” pod batutą p Soboty Karola. Czysty dochód
wieczornicy jest przeznaczony na cele oświatowe.
Rok 1933
Nr
36
Koszęcin
Towarzystwo śpiewu „Lutnia” w Koszęcinie urządza w
niedzielę, 5 bm (lutego) 10-letnią rocznicę swego istnienia. Na program składa
się nabożeństwo o godz 10 i wieczornica o godz 18.30, na której odegrane będą 3
sztuki teatralne. Po przedstawieniu zabawa taneczna w ścisłem kółku.
Nr
48
Z ruchu śpiewaczego w powiecie.
(…)
W dniu 12
lutego z okazji rocznicy założenia chóru męskiego „Paderewski” w Koszęcinie
urządzono staraniem tegoż tow. wieczór humoru i pieśni z programem wielce
urozmaiconym. Na wstępie została odegrana wesoła komedia Bałuckiego w III
aktach, którą wyreżyserował p. Słowik Rudolf. W antraktach wygłoszono kilka
bardzo wesołych monologów. Program urozmaicił wydatnie występ chóru
„Paderewski”, który wykonał szereg pieśni pod batutą p. Borguli Romana.
Zaznaczyć należy poświęcenie i wydatną pracę p. Koptonia Emila jako prezesa,
który mimo różnych trudności stara się o rozwój chóru. Na uroczystość powyższą
przybył również insp. szkolny p. Hollek, jako pow. prezes Zw. Kół Śpiew., który
w swojem przemówieniu podkreślił znaczenie chóru jako ważnej placówki
oświatowej i wyraził uznanie dla prezesa i dyrygenta za owocną pracę.
Nr
64
Zjazd śpiewaczy w Lublińcu.
W tych dniach odbył się w Lublińcu walny zjazd
delegatów kół śpiewaczych pow. lublinieckiego. Zjazd zagaił prezes insp.
szkolny p. Hollek powitaniem obecnych oraz uczczeniem pamięci zmarłego w
ostatnich dniach chóru Kochcice śp. Romana Korpeckiego. Udział w zjeździe
wzięli delegaci z Boronowa, Kalet, Kochanowic, Kochcic, Koszęcina, Lisowa,
Lubecka, Lublińca (chór „Echo” i chór im. Lompy), Lubszy, Sadowa i z Zielonej.
Przybyli również na zjazd delegaci z chórów nowo założonych tj. z Steblowa,
Kamienicy, Rusinowic i z Boronowa – chór męski. Z zarządu głównego obecny był
na zjeździe delegat p. Lewandowski. Ze sprawozdań w roku sprawozdawczym
zaznacza się bardzo wyraźnie postęp w pracy poszczególnych kół oraz zwiększył
się liczba chórów o dalsze pięć. Dla propagandy chórów i pieśni polskiej odbył
się szereg występów, koncertów i akademji. Prezes podkreślił szczególnie
ofiarną pracę nauczycieli w chórach i prosił o wytrwanie w niej dla dobra
społeczeństwa. Następnie uchwalono odbyć zjazd chórów w roku bieżącym w dniu 21
maja. Termin ten jednak ze względu na odbywające się w tym czasie uroczystości
LOPP zostanie przesunięty.
Nr
148
III zjazd kół śpiewaczych w Lublińcu.
Lubliniec, 30 maja
III z kolei doroczny zjazd śpiewaczy w powiecie
lublinieckim odbyty 25 maja wypadł nadzwyczaj okazale. Olbrzymie rzesze
śpiewacze nie zważając na niepogodę ściągnęły do Lublińca ze wszystkich
zakątków powiatu. Jakby w uznaniu za ich trudy po południu niebo się pięknie
wypogodziło i poszczególne chóry przy dźwiękach orkiestry ruszyły z podwórka
szkolnego na rynek. Tam imieniem Zarządu Okręgowego powitał zebranych prezes
inspektor Hollek. W przemówieniu swojem przestawił p. prezes znaczenie pieśni
polskiej w dziejach naszego narodu oraz podkreślił jej wielki wpływ na
urabianie poczucia narodowego za czasów zaborczych. Po przemówieniu odbył się
wspólny śpiew chórów całego okręgu pod kierunku p. Bednarza. Potęga z jaką
zabrzmiały wspólne pieśni zdawała się ostrzeżeniem dla odwiecznego, a tak
bliskiego wroga, że społeczeństwo polskie twardo stoi na swojej ziemi i z
pieśnią na ustach gotowe jest iść choćby w największy bój w obronie własnego
państwa. Okrzykami na cześć Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta i Marszałka
Polski Józefa Piłsudskiego zakończono część powitalną. Następnie chóry udały
się do Parku Grunwaldzkiego gdzie odbyły się występy popisowe. Do popisów
stawiło się 13 chórów mieszanych i 5 chórów męskich. Jako goście wystąpiły 2
chóry tj. chór OO. Oblatów i chór szkoły powszechnej z Lublińca. Jura
sędziowska z p. Janmickiem na czele przyznała chórom następujące miejsca: chóry
mieszane: 1) Towarzystwo im. Lompy Lubliniec (21 pkt.), 2) „Lutnia” Kalety, 3)
„Słowiczek” Lisów, 4) „Echo” Sadów, 5) im. Moniuszki Lubecko, 6) „Echo”
Pawonków, 7) Koło Śpiewacze Ligota Woźnicka, 8) im Chopina Steblów, 9) „Lutnia” Koszęcin, 10) „Hejnał”
Zielona, 11) im. Wandy Boronów, 12) „Harfa” Woźniki, 13) „Echo” Kamieńskie
Młyny, chóry męskie: 1) „Echo” Lubliniec (22 pkt), 2) Paderewski Koszęcin
(18), 3) chór męski Boronów (15), 4) chór męski Lisów (14), 5) „Halka”
Rusinowice (12). Należy z uznaniem podnieść, że naogół wyniki w roku bieżącym
są daleko lepsze niż w latach poprzednich, co jest dowodem, że prace w chórach
stale postępują naprzód. Do wytrwania w pracy śpiewaczej zachęcił w swem
pięknem przemówieniu delegat p. Janicki zarówno śpiewaków jak i dyrygentów
chórów i wyraził im swoje uznanie. Praca w kołach śpiewaczych w tut. powiecie
opiera się wyłącznie na nauczycielstwie szkół powszechnych. Zarząd okręgowy z
p. Hollkiem na czele stara się zapewnić chórom niezbędne warunki do pracy, a
ostatnie wybudował nawet w Parku Grunwaldzkim specjalną muszlę śpiewaczą, w
której odbyły się też ostatnie popisy. (L)
Rok 1935
Nr
47
Jubileusz w Koszęcinie.
Chór mieszany „Lutnia” w Koszęcinie obchodził
uroczystość 12-lecia istnienia i wybrał nowy zarząd: pp Famuła Jan (prezes),
Treścińska Augusta i Odojówna Klara.
Nr
80
Uroczystości imieninowe w Koszęcinie.
18 marca rozpoczął się capstrzyk przy współudziale
wszystkich polskich organizacji. Po capstrzyku nastąpiło zapalenie ogniska i
okolicznościowe przemówienie oraz występy związku strzeleckiego. 19 marca
urządziła szkoła pod przewodnictwem kierownika Czarneckiego poranek z
przedstawieniem teatralnym dla dzieci, zaś wieczorem w sali p Wieszołka
akademię z występami dzieci, strzelców i chórów
„Paderewski” oraz „Lutnia”.
Rok 1937
Nr 159
Pokłosie ostatnich zjazdów śpiewaczych na Śląsku
Lubliniec.
W Lublińcu rozpoczęto szósty zjazd okręgu mszą św w
kościele parafialnym, podczas której śpiewały chóry lublinieckie pod dyr. p.
Nowaka. Po próbie, w której uczestniczyło 676 śpiewaków przybyłych z
najodleglejszych zakątków okręgu oddalonych niejednokrotnie o blisko 30 km,
rozwinął się wspaniały pochód, poprzedzony banderią konną, kilku barwnymi
alegorycznymi pojazdami, grupą harcerzy i sympatycznych gości z zagranicy
należących do chóru "Echo" z Opola, a dalej już ciągnęły się zespoły
śpiewacze w malowniczych ubiorach ludowych rozśpiewane pieśnią radosną przy
dźwiękach orkiestry wojskowej.
W drodze do Parku Grunwaldzkiego w pobliżu koszar
ustawiono trybunę, z której wicewojewoda dr T Saloni, prezes Stow Śpiewaków Śl
w towarzystwie władz wojskowych i cywilnych przyjął defiladę oddziałów
śpiewaczych.
W parku przemówił insp szkolny p. Holek, twórca
zorganizowanego ruchu śpiewaczego w powiecie lublinieckim, zabrzmiały pieśni
wspólne przygotowane przez dyr. okręgu p. Bednarza, poczym nastąpiły popisy
poszczególnych chórów. Wyniki tychże ustalone przez pp. Janickiego,
Kaźmierskiego i Wójcikiewicza są następujące:
Chóry mieszane: 1) im Lompy Lubliniec 25 pkt, 2)
"Echo" Sadów 25 pkt, 3) Lutnia - Lubsza24 1/2 pkt, 4) im Szopena
Steblów 24 1/2 pkt, 5) Lutnia - Koszęcin
24 pkt, 6) Harmonia - Kośmidry 22 2/3 pkt, 7) Lutnia - Kalety 22 1/3 pkt,
8) Hejnał - Strzebiń 22 1/3 pkt, 9) Słowiczek - Lisów 19 1/2 pkt, 10) Harmonia
- Babienice 19 pkt, 11) Echo - Lisowice 18 pkt, 12) Harfa - Woźniki 17 pkt, 13)
Wanda - Boronów 16 1/2 pkt, 14) Echo - Pawonków 16 1/3 pkt, 15) im Moniuszki -
Lubecko 15 1/3 pkt, 16) im Paderewskiego - Kamienica 15 pkt
Chóry męskie: 1) Echo - Lubliniec 25 pkt, 2) chór
męski z Kamienicy -21 pkt.
Ze szczerym entuzjazmem przyjęto produkcję
"Echa" z Opola i chóru żołnierskiego, istniejącego przy miejscowym
garnizonie.
Materiały:
www.koszecin.pl
zdjęcie z: Jan Myrcik Koszęcin na starej fotografii
Piotr Kalinowski Wieści z okolicy Koszęcina. Wycinki prasowe z gazety POLSKA ZACHODNIA z lat 1927 - 1939
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz