Podczas spotkania z archiwistami, które odbyło się
we wrześniu omówione zostały m.in. podstawowe zasady przechowywania dokumentów
i fotografii. Przypomnę je uzupełniając także o informacje
praktyczne m.in. dotyczące digitalizacji.
Jak
przechowywać dokumenty i fotografie?
Najlepsze warunki do przechowywania dokumentów i
fotografii to ciemne pomieszczenie (a
najlepiej metalowa szafa) o stałych parametrach - temperaturze 16-18 stopni C i wilgotności 30 - 45 procent (czyli
sucha, ale nie za sucha).
Jest niemal niemożliwe żeby w naszych domach takie
warunki utrzymywać przez cały rok, żeby temperatura zgadzała się co do stopnia,
ale należy dbać o to, żeby nie przechowywać archiwaliów na strychu, w piwnicy
czy w komórce, w której są duże wahania temperatury i wilgotności nie tylko
sezonowej, ale nawet dobowej.
Zdjęcia należy przechowywać z daleka od źródeł ciepła – kaloryferów, pieców, okien. Postawienie
albumu na półce nad kaloryferem czy vis-s-vis okna, kiedy słońce grzeje do
środka, na pewno nie będzie dla zdjęć korzystne.
Zdjęcia najlepiej przechowywać w ciemności – zamknięte w albumie, pudełku, szafie lub szufladzie.
Zdjęcia, dokumenty i albumy najlepiej przechowywać
w albumach, teczkach, pudełkach, kopertach z papierów i tektur bezkwasowych.
Zdjęcia nieodwracalnie mogą zostać uszkodzone
mechanicznie i chemicznie.
Bardzo często na zdjęciach powstaje rdza, którą
bardzo trudno usunąć. Pamiętajmy więc o usunięciu
ze zdjęć elementów metalowych takich jak spinacze biurowe czy nity (niegdyś
mocujące zdjęcia do dokumentów np. dowodów i legitymacji).
Uszkodzenia
chemiczne to efekty wzajemnego oddziaływania odczynników fotograficznych z
nie separowanych fotografii, to efekty utleniania się klejów, to ślady tuszu
czy atramentu opisujących zdjęcia wżarte w awers ze zdjęcia lezącego wyżej na
kupce, to plamy z napojów i smakołyków, czy popiół z papierosów... Wszystkim
tym uszkodzeniom możemy zapobiec .
Każde
zdjęcie ma inne potrzeby.
Jeden z uczestników spotkania zapytał o przechowywanie
negatywów wykonanych na szklanych płytkach. Są one już rzadko spotykane i
wymagają szczególnej uwagi. Nie tylko ze względu na wiek, ale i na kruchość
materiału. Negatywy szklane opakowuje się każdy osobno w kopertę, obwolutę
papierową (oczywiście z papieru bezkwasowego). Przechowuje się je w pozycji pionowej ustawione w pudłach
bezkwasowych. Należy przy tym zwrócić uwagę na odpowiednią ilość negatywów w
pudle, by nie były zbyt luźno, nie przesuwały się i nie uległy rozbiciu.
Odbitki fotograficzne wykonywane za pomocą różnych technik fotograficznych to główna część zbiorów
fotograficznych archiwów.
Generalna
zasada przechowywania odbitek mówi, że każda
odbitka powinna być opakowana osobno, w obwoluty papierowe lub poliestrowe,
których rozmiar powinien być dopasowany do formatu odbitek
fotograficznych.
Fotografie
w obwolutach papierowych są niewidoczne
dla użytkownika, a wyjmując je narażamy je na uszkodzenia mechaniczne lub
zabrudzenia. Jednak opakowanie z papieru
jest niedrogie, przepuszcza ewentualne substancje czynne wytwarzane przez
fotografie oraz można na nim umieścić sygnaturę lub inny opis zdjęcia.
Można też przechowywać odbitki w obwolutach z poliestru.
Są one o tyle wygodniejsze od papierowych, że są przezroczyste i jeśli chcemy często oglądać
nasze zbiory to taka forma będzie najbezpieczniejsza dla fotografii, która jest
też chroniona przed bezpośrednim dotykiem i kurzem. Materiały z polipropylenu pomimo, że są wygodniejsze to do
najtańszych nie należą, warto więc rozważyć co będziemy robić ze zdjęciami i
jakie koszty chcemy w związku z tym ponieść.
Odbitki wielkoformatowe powinny być przechowywane w
specjalnie dla nich wykonanych teczkach.
Fotografie w obwolutach i teczkach umieszcza sie w dostosowanych
rozmiarem pudłach (czy pudełkach) archiwalnych.
Pudła należy opisać, tak, żeby było wiadomo czego można się
spodziewać sięgając po nie (jeśli nie oszacujemy wagi i wypadnie nam pudło z
albumem to w najgorszym wypadku przestraszy nas hukiem, ale jeżeli wypadnie nam pudło ze szklanymi
negatywami może się to skończy tragicznie dla zawartości).
Wskazówki i wskazania archiwistyki to jedno, ale
nikt nie robił zdjęć, żeby je wkładać do kopert i zamykać do szuflady i większość
z nas także ma zdjęcia również po to, żeby nimi cieszyć oczy.
Umieszczenie
zdjęć w albumie fotograficznym ułatwia
ich oglądanie, dostęp do zdjęć jest łatwiejszy, stąd nasz duży sentyment do
takiej formy przechowywania.
Zdjęć, które już są w albumach oczywiście nie usuwamy z
nich. Dbamy o dobry stan albumów i właściwe przechowywanie takiego zbioru. Karty
w albumie należy przekładać dociętymi do formatu albumu arkuszami bezkwasowego
papieru, aby zapobiec uszkodzeniu ze względu na sąsiedztwo kart i odbitek, a
sam album przechowywać w pudle z bezkwasowej tektury.
 |
| www.manufabricum.blogspot.com |
